پوشاك زنان لر بنا به موقعيت اجتماعي، اقتصادي و از طرفي شرايط سني از ويژگيهاي مشخصي برخوردار است به طوري كه پوشاك زنان جوان لر با پارچههاي الوان در رنگها و طرحهاي شاد با سربندهاي زيبا و رنگي است و زنان مسنتر پارچههايي به رنگ تيره با طرحهاي ساده و سربندي سياه و سفيد را ترجيح ميدهند.
روسريهاي زنان لر كه در زبان محلي به آن «گل وني» ميگويند علاوه بر پوشيده بودن، زيبايي خاصي به زنان لر ميدهد.
«تره» و «گل وني» سرپوش ابريشمي مخصوصي است كه زنان لر به سر ميبندند و به لري آن را «ساوه» ميگويند. «تره» را در حالت عادي و در روزهاي معمولي ميبندند ولي زنان لرستاني براي شركت در مراسم جشن و سور، نوعي از آن را به نام «گل وني» كه رنگين است روي تره ميبندند.
در طرح اين روسريها كه به طور معمول از جنس ابريشم هستند نقشها و رنگهاي مختلف به كار رفته كه با گره خاصي به دور سر پيچيده شده و گوشههاي آن هم به صورت آويزان بر پشت سر قرار ميگيرد.
پيراهن زنان لر داراي برشي ساده، بلند و گشاد با طرحهاي گلدار و رنگهاي متنوع است. لباس زنان لر داراي قسمتهاي مختلفي چون «كلنجه»، «سرداري» يا «كمرچين» و «جليقه» است.
«كلنجه» كت مخملي است كه بر روي پيراهن زنان لر پوشيده ميشود و يقه و لبههاي دم آستين و دور شكاف آن يراقدوزي و نواردوزي شده است.
«سرداري» كه پوششي است بلند تا به پشت پا، جلوي آن بدون دكمه است با آستيني تا آرنج كه اغلب از مخمل با رنگهاي مشكي، سبز و قرمز تهيه ميشود. دورههاي آستين و دامن آن به پهناي دو تا سه انگشت يراقدوزي و نواردوزي شده است.
«كت» كه نيمتنه را ميپوشاند، نواردوزي ندارد و با دكمه در جلو بسته ميشود. «جليقه» كه هميشه باز است و دكمه ندارد و در قسمت جلوي آن يراقدوزي و سكهدوزي شده است.
شلوار يا به زبان محلي لرستان «شاوال» عبارت است از زير جامهاي ليفهدار يا كمريدار به مدل شلوارهاي كردي از پارچههاي الوان رنگي كه زير پيراهن ميپوشند.
شلوار زنان لر از لحاظ تركيب و جنس پارچه دو قسمتي و دو رنگي است به طوري كه از دمپا تا حدود بالاي زانو، پارچه ساده با نقشبندي و نواردوزي شده است و قسمت بالاتر به رنگ ديگر و گلدار است.
مردان لرستاني نيز داراي پوشش سادهاي هستند كه جنبههاي تزئين آن كمتر است و در عرف معمول اين ديار به «شال» و «ستره» معروف است.
شلوار مردان لر به طرح و هيبت شلوارهاي كردي است و پيراهن آنان با برش ساده و اغلب به رنگ سفيد و گاه رنگي است.
پيراهن مردان لر كه در گويش محلي به آن «جومه» يا «كراس» ميگويند داراي آستينهاي بلند و يقه گرد بوده و از جنس كرباس و به رنگ سفيد تهيه ميشد.
«شال» پارچه بلند و سفيدي است به عرض 90 ــ60 سانتيمتر و به طول 9 ــ 6 متر از جنس چلوار كه آن را چند دور به كمر ميپيچانند و علاوه بر آن در مواقع ضروري از آن به عنوان كفن، پيچاندن محل زخم يا طناب استفاده ميكردند.
«ستره» قباي مخصوصي است كه اندازه آن تا زير زانو بوده و بيشتر در مواقع رسمي از آن استفاده ميشود و از قديميترين انواع پوشاك در ايران است كه در طرحهاي گلدار و شاد براي مراسم شادي و جشن و در طرحهاي ساده با رنگهاي كممايه در انجام مراسم تشريفاتي و عزا به كار ميآيد.
«كلاه نمدي» و «گيوه» نيز از خصوصيات ويژه لباس مردان لر است. كلاه نمدي كلاه مدور بدون لبهاي است كه از نمد ساخته شده است و گيوه نوعي كفش دستساز محلي است كه كف آن چرم و يا پلاستيك ضخيم و محكمي است كه رويه آن به صورت نخ تابيده بافته ميشود.
«كپنك» يا «فرجي» و همچنين «چوغا» از ديگر لباسهاي اصيل لر زبانان است.
«كپنك» يك نوع قباي نمدي پشمي محكم است كه معمولا مورد استفاده چوپانان ميباشد و در مواقع جنگ از آن به عنوان لباس رزم استفاده ميشود زيرا تركيب بسيار فشردهاي در ساخت آن به كار رفته است.
«چوغا» نيز نوعي بالاپوش مردانه است كه بيشتر در منطقه بختياري لرستان و چهار محال و بختياري مورد استفاده قرار گرفته و جنس آن از پشم گوسفند بوده و توسط زنان بختياري بافته ميشود.
نظرات شما عزیزان: